अनूक्तम्-२३ - सर्पस्तु पूर्वमेव मृतः

🐍 सर्पस्तु पूर्वमेव मृतः 🐒

(अनुवादलेखः)

--उषाराणी सङ्का
🌺

कश्चित् वानरः खेलति स्म। तदा कश्चन सर्पः ततः सर्पति स्म। क्रीडन्तं कपिं दृष्ट्वा सः अपकरिष्यतीति धिया तं दशितुमुद्यतः। मर्कटः भयात् झटिति तस्य फणं दृढं गृहीतवान्। रक्षणाय च प्रार्थयन् आक्रोशत्। किन्तु अन्ये प्लवङ्गाः अचिन्तयन्- ‘अस्य गतिस्तु मरणमेव। यदि नागं मुञ्चति तर्हि सः एनं दशेत्। मुक्तः सन् अस्मानपि दशेत्। अतः दूरं तिष्ठामः।’ इति। बान्धवेभ्यः साहाय्यमपेक्ष्य, नोपलभ्य च शाखामृगः दुःखितः। तथैवोपविष्टः।

            ततः कोऽपि मुनिः ततः गच्छन् कीशं दृष्ट्वा दुःखस्थितिमवगम्य भुजङ्गं परीक्ष्य हसन् अवदत्- “भुजङ्गमस्तु तव हस्ते श्वासविरहितः मृतः। त्वं तु केवलं भयकारणात् कण्ठगतप्राणोऽसि। त्यज तम्” इति।

            प्लवगः उरगं त्यक्त्वा वृक्षमारूढवान्।

🌺

अत्र भुजगः नाम सङ्कटम् । नर एव वानरः । इतरवानराः स्वजनाः बान्धवाः मित्राणि च। मुनिः धीशक्तिः, धैर्यं च।

-----

पर्यायपदानि-

1. वानरः, कपिः, मर्कटः, प्लवं(व)गः, शाखामृगः, बलीमुखः, कीशः, वनौकस्;

2. सर्पः, नागः, भुजङ्गः, भुजङ्गमः, उरगः

[वाट्साप्-तः प्राप्तस्य तेलुगुलेखस्य हिन्द्यनुवादः, संस्कृतानुवादः च]

-----------------------

🐍 साँप तो पहले ही मर गया था 🐒

एक बंदर खेल रहा था। तब एक साँप वहां से जाने लगा। खेलते हुए बंदर को देखकर वह उसकी हानी करेगा, यह सोचकर उसे काटने के लिए उद्यत हुआ। बंदर डरकर झटसे उसके फणको जोर से पकड़ लिया। और अपनी रक्षा के लिए प्रार्थनापूर्वक पुकारने लगा। किंतु अन्य बंदर सोचने लगे- “इसकी गति तो मृत्यु ही है। यदि यह बंदर साँप को छोड़ देता है, तो वह इसे डसलेगा। और छूटनेपर हमें भी डसलेगा। इसलिए हम दूर ही रहेंगे”। अपने बंधुओं से सहायता की अपेक्षा करके, ना मिलने पर वह बंदर बहुत दुखी हुआ। उसी तरह बैठा रहा।

            तब एक मुनि ने वहां से जाते हुए इस बंदर को देखा, और उसकी दुखद स्थिति को समझकर साँप को परखा, और, हंसकर कहने लगे, “यह साँप तो तुम्हारे हाथ में साँस तोड़कर मरगया ।‌ तुम केवल डर के कारण जान निकलने की स्थिति में आ गए हो। उसे छोड़ दो।”

            बंदर ने साँप को छोड़ दिया और पेड़ पर चढ़ गया।

🌺

यहां पर साफ याने संकट है। मनुष्य की वानर है। दूसरे बंदर अपने लोग और बंधु मित्र हैं। मुनि जी शक्ति और धैर्य है।

-----------------------

🐍 సర్పస్తు పూర్వమేవ మృతః🐒

కశ్చిత్ వానరః ఖేలతి స్మ। తదా కశ్చన సర్పః తతః సర్పతి స్మ। క్రీడన్తం కపిం దృష్ట్వా సః అపకరిష్యతీతి ధియా తం దశితుముద్యతః। మర్కటః భయాత్ ఝటితి తస్య ఫణం దృఢం గృహీతవాన్। రక్షణాయ చ ప్రార్థయన్ ఆక్రోశత్। కిన్తు అన్యే ప్లవఙ్గమాః అచిన్తయన్- ‘అస్య గతిస్తు మరణమేవ। యది నాగం ముఞ్చతి తర్హి సః ఏనం దశేత్। ముక్తః సన్ అస్మానపి దశేత్। అతః దూరం తిష్ఠామః।’ ఇతి। బాన్ధవేభ్యః సాహాయ్యమపేక్ష్య, నోపలభ్య చ శాఖామృగః దుఃఖితః। తథైవోపవిష్టః।

      తతః కోపి మునిః తతః గచ్ఛన్ కీశం దృష్ట్వా దుఃఖస్థితిమవగమ్య భుజఙ్గం పరీక్ష్య హసన్ అవదత్- “భుజఙ్గమస్తు తవ హస్తే శ్వాసవిరహితః మృతః। త్వం తు కేవలం భయకారణాత్ కణ్ఠగతప్రాణోఽసి। త్యజ తమ్” ఇతి।

      ప్లవగః ఉరగం త్యక్త్వా వృక్షమారూఢవాన్।

🌺

అత్ర పన్నగో నామ సఙ్కటమ్ । నర ఏవ వానరః । ఇతరవానరాః స్వజనాః బాన్ధవాః మిత్రాణి చ। మునిః ధీశక్తిః, ధైర్యం చ।
🐍🐒

పర్యాయపదాని- 
1. వానరః, కపిః, మర్కటః, ప్లవం(వ)గః, శాఖామృగః, బలీముఖః, కీశః, వనౌకస్;
2. సర్పః, నాగః, భుజఙ్గః, భుజఙ్గమః, ఉరగః

[వాట్సాప్-తః ప్రాప్తస్య తేలుగులేఖస్య సంస్కృతానువాదః]

----------------------

🐍 అదెప్పుడో చచ్చిపోయింది 🐒

ఒక కోతి ఆడుకుంటోంది. అప్పుడు ఒక పాము పాకుతూ అటువైపుగా వెళ్తోంది. ఆడుతున్న కోతిని చూసి అది హాని చేస్తుందేమో అనుకుని కాటువేయబోయింది. భయంతో వెంటనే కోతి ఆ పాము పడగను గట్టిగా పట్టుకుంది. రక్షించమని గట్టిగా అరవసాగింది. మిగతా కోతులన్నీ ఇలా అనుకున్నాయి- ‘ఇక ఈ కోతి గతి మరణమే. పామును వదిలితే అది దీనిని కాటు వేస్తుంది. విడుదలైతే మనను కూడా కాటుకు వేయవచ్చు. మనం దూరంగానే ఉండటం మంచిది.’ తన వాళ్ళంతా తనని రక్షిస్తారేమో అని ఎదురుచూసి, దొరకకపోయేసరికి కోతికి నిరాశే ఎదురయ్యింది. అలాగే కూర్చుంది.

      అటువైపుగా ఒక ముని వెళుతూ కోతి స్థితిని అర్థం చేసుకుని పామును పరీక్షించి, కోతితో నవ్వుతూ ఇట్లా అన్నాడు- 'నీ చేతిలోని పాము ఊపిరి ఆడక చచ్చింది. నీకు కేవలం భయంతో ప్రాణాలు గొంతులోకొచ్చాయి. దాన్ని వదిలేయి."కోతి ఆ పామును వదిలి చెట్టు ఎక్కేసింది.
🌺

ఇక్కడ పామంటే కష్టము. నరుడే వానరము. ఇతర వానరులు తనవారు, బంధువులు, మిత్రులు. ముని అంటే బుద్ధిశక్తీ, ధైర్యం.

🐍🐒

[వాట్సాప్ లో వచ్చిన సందేశం- కొద్ది మార్పులతో]