Thursday 6 June 2019

अनूक्तम्-२४ - कुतः शिरः अवनमामः?

🕉 कुतः शिरः अवनमामः? 🤔
(अनुवादलेखः)
कदाचित् कश्चित् कञ्चित् साधुपुङ्गवं पृष्टवान्। "ईश्वरस्याग्रे वयं कुतः शिरः अवनमामः?" इति।
साधुः सुष्ठु समाधानमवदत्-- "चिन्ताः सर्वाः सदा मस्तिष्के वसन्ति किल। यदा परमेश्वरस्य पुरतः अवनतशीर्षाः भवामः, तथा ते आकुलभावाः शीर्षात् अवपत्य भगवतः चरणे यान्ति। वयं च सर्वचिन्ताभारमुक्ताः भवामः" इति ॥
[वाट्साप्-तः प्रातस्य हिन्दीसन्देशस्य संस्कृतानुवादः ]
-----------------------
🕉 सिर क्यों झुकाते है? 🤔
एक बार एक व्यक्ति ने किसी संत से पूछा- हम ईश्वर के आगे सिर क्यों झुकाते है?”
तो संत ने बड़ा सुंदर उत्तर दिया – “हमारी चिंताऐ हमारे मस्तिष्क पर निवास करती है और जब हम ईश्वर के आगे सिर झुकाकर प्रणाम करते है तो वो चिंताऐ हमारे मस्तिष्क से गिर ईश्वर के चरणो मे पहुंच जाती है और हम चिंताओ के बोझ से मुक्त हो जाते हैं।

--उषाराणी सङ्का🌺
-----------------------
 🕉 కుతః శిరః అవనమామః 🤔
కదాచిత్ కశ్చిత్ కఞ్చిత్ సాధుపుఙ్గవం పృష్టవాన్। "ఈశ్వరస్యాగ్రే వయం కుతః శిరః అవనమామః?" ఇతి।
సాధుః సుష్ఠు సమాధానమవదత్-- "చిన్తాః సర్వాః సదా మస్తిష్కే వసన్తి కిల। యదా పరమేశ్వరస్య పురతః అవనతశీర్షాః భవామః, తథా తే ఆకులభావాః శీర్షాత్ అవపత్య భగవతః చరణే యాన్తి। వయం చ సర్వచిన్తాభారముక్తాః భవామః" ఇతి ॥
-----------------------
🕉 తల ఎందుకు వంచుతాము? 🤔
ఒకసారి ఒకతను ఒక సాధువును - ఈశ్వరుని ఎదుట మనము తల ఎందుకు వంచుతాము?” అని అడిగాడు.
అప్పుడు ఆ సాధువు చాలా చక్కని సమాధానం ఇచ్చాడు— “మన చింతలన్నీ తలలోనే కదా ఉంటాయి. మనం పరమేశ్వరుని ఎదుట తలవంచగానే ఆ బాధలన్నీ తలనుండి జారి, భగవంతుడి చరణాలను చేరుతాయి. మనమేమో అన్ని చింతాభారాల నుండి విముక్తులవుతాము.
[వాట్సాప్ లో వచ్చిన ఓ సందేశానికి సంస్కృతం, తెలుగు అనువాదాలు]
--సంకా ఉషారాణి

अनूक्तम्-२३ - सर्पस्तु पूर्वमेव मृतः

🐍 सर्पस्तु पूर्वमेव मृतः 🐒
(अनुवादलेखः)
--उषाराणी सङ्का
🌺

कश्चित् वानरः खेलति स्म। तदा कश्चन सर्पः ततः सर्पति स्म। क्रीडन्तं कपिं दृष्ट्वा सः अपकरिष्यतीति धिया तं दशितुमुद्यतः। मर्कटः भयात् झटिति तस्य फणं दृढं गृहीतवान्। रक्षणाय च प्रार्थयन् आक्रोशत्। किन्तु अन्ये प्लवङ्गाः अचिन्तयन्- अस्य गतिस्तु मरणमेव। यदि नागं मुञ्चति तर्हि सः एनं दशेत्। मुक्तः सन् अस्मानपि दशेत्। अतः दूरं तिष्ठामः।इति। बान्धवेभ्यः साहाय्यमपेक्ष्य, नोपलभ्य च शाखामृगः दुःखितः। तथैवोपविष्टः।

            ततः कोऽपि मुनिः ततः गच्छन् कीशं दृष्ट्वा दुःखस्थितिमवगम्य भुजङ्गं परीक्ष्य हसन् अवदत्- भुजङ्गमस्तु तव हस्ते श्वासविरहितः मृतः। त्वं तु केवलं भयकारणात् कण्ठगतप्राणोऽसि। त्यज तम्इति।

            प्लवगः उरगं त्यक्त्वा वृक्षमारूढवान्।
🌺

अत्र भुजगः नाम सङ्कटम् । नर एव वानरः । इतरवानराः स्वजनाः बान्धवाः मित्राणि च। मुनिः धीशक्तिः, धैर्यं च।

-----
पर्यायपदानि-
1. वानरः, कपिः, मर्कटः, प्लवं(व)गः, शाखामृगः, बलीमुखः, कीशः, वनौकस्;
2. सर्पः, नागः, भुजङ्गः, भुजङ्गमः, उरगः
[वाट्साप्-तः प्राप्तस्य तेलुगुलेखस्य हिन्द्यनुवादः, संस्कृतानुवादः च]

-----------------------
🐍 साँप तो पहले ही मर गया था 🐒

एक बंदर खेल रहा था। तब एक साँप वहां से जाने लगा। खेलते हुए बंदर को देखकर वह उसकी हानी करेगा, यह सोचकर उसे काटने के लिए उद्यत हुआ। बंदर डरकर झटसे उसके फणको जोर से पकड़ लिया। और अपनी रक्षा के लिए प्रार्थनापूर्वक पुकारने लगा। किंतु अन्य बंदर सोचने लगे- “इसकी गति तो मृत्यु ही है। यदि यह बंदर साँप को छोड़ देता है, तो वह इसे डसलेगा। और छूटनेपर हमें भी डसलेगा। इसलिए हम दूर ही रहेंगे”। अपने बंधुओं से सहायता की अपेक्षा करके, ना मिलने पर वह बंदर बहुत दुखी हुआ। उसी तरह बैठा रहा।
            तब एक मुनि ने वहां से जाते हुए इस बंदर को देखा, और उसकी दुखद स्थिति को समझकर साँप को परखा, और, हंसकर कहने लगे, “यह साँप तो तुम्हारे हाथ में साँस तोड़कर मरगया ।‌ तुम केवल डर के कारण जान निकलने की स्थिति में आ गए हो। उसे छोड़ दो।”
            बंदर ने साँप को छोड़ दिया और पेड़ पर चढ़ गया।
🌺

यहां पर साफ याने संकट है। मनुष्य की वानर है। दूसरे बंदर अपने लोग और बंधु मित्र हैं। मुनि जी शक्ति और धैर्य है।
-----------------------

🐍 సర్పస్తు పూర్వమేవ మృతః🐒
కశ్చిత్ వానరః ఖేలతి స్మ। తదా కశ్చన సర్పః తతః సర్పతి స్మ। క్రీడన్తం కపిం దృష్ట్వా సః అపకరిష్యతీతి ధియా తం దశితుముద్యతః। మర్కటః భయాత్ ఝటితి తస్య ఫణం దృఢం గృహీతవాన్। రక్షణాయ చ ప్రార్థయన్ ఆక్రోశత్। కిన్తు అన్యే ప్లవఙ్గమాః అచిన్తయన్- అస్య గతిస్తు మరణమేవ। యది నాగం ముఞ్చతి తర్హి సః ఏనం దశేత్। ముక్తః సన్ అస్మానపి దశేత్। అతః దూరం తిష్ఠామః।ఇతి। బాన్ధవేభ్యః సాహాయ్యమపేక్ష్య, నోపలభ్య చ శాఖామృగః దుఃఖితః। తథైవోపవిష్టః।
      తతః కోపి మునిః తతః గచ్ఛన్ కీశం దృష్ట్వా దుఃఖస్థితిమవగమ్య భుజఙ్గం పరీక్ష్య హసన్ అవదత్- భుజఙ్గమస్తు తవ హస్తే శ్వాసవిరహితః మృతః। త్వం తు కేవలం భయకారణాత్ కణ్ఠగతప్రాణోఽసి। త్యజ తమ్ఇతి।

      ప్లవగః ఉరగం త్యక్త్వా వృక్షమారూఢవాన్।
🌺

అత్ర పన్నగో నామ సఙ్కటమ్ । నర ఏవ వానరః । ఇతరవానరాః స్వజనాః బాన్ధవాః మిత్రాణి చ। మునిః ధీశక్తిః, ధైర్యం చ।
🐍🐒
పర్యాయపదాని- 
1. వానరః, కపిః, మర్కటః, ప్లవం(వ)గః, శాఖామృగః, బలీముఖః, కీశః, వనౌకస్;
2. సర్పః, నాగః, భుజఙ్గః, భుజఙ్గమః, ఉరగః
[వాట్సాప్-తః ప్రాప్తస్య తేలుగులేఖస్య సంస్కృతానువాదః]

----------------------
🐍 అదెప్పుడో చచ్చిపోయింది 🐒
ఒక కోతి ఆడుకుంటోంది. అప్పుడు ఒక పాము పాకుతూ అటువైపుగా వెళ్తోంది. ఆడుతున్న కోతిని చూసి అది హాని చేస్తుందేమో అనుకుని కాటువేయబోయింది. భయంతో వెంటనే కోతి ఆ పాము పడగను గట్టిగా పట్టుకుంది. రక్షించమని గట్టిగా అరవసాగింది. మిగతా కోతులన్నీ ఇలా అనుకున్నాయి- ఇక ఈ కోతి గతి మరణమే. పామును వదిలితే అది దీనిని కాటు వేస్తుంది. విడుదలైతే మనను కూడా కాటుకు వేయవచ్చు. మనం దూరంగానే ఉండటం మంచిది.తన వాళ్ళంతా తనని రక్షిస్తారేమో అని ఎదురుచూసి, దొరకకపోయేసరికి కోతికి నిరాశే ఎదురయ్యింది. అలాగే కూర్చుంది.
      అటువైపుగా ఒక ముని వెళుతూ కోతి స్థితిని అర్థం చేసుకుని పామును పరీక్షించి, కోతితో నవ్వుతూ ఇట్లా అన్నాడు- 'నీ చేతిలోని పాము ఊపిరి ఆడక చచ్చింది. నీకు కేవలం భయంతో ప్రాణాలు గొంతులోకొచ్చాయి. దాన్ని వదిలేయి."కోతి ఆ పామును వదిలి చెట్టు ఎక్కేసింది.
🌺
ఇక్కడ పామంటే కష్టము. నరుడే వానరము. ఇతర వానరులు తనవారు, బంధువులు, మిత్రులు. ముని అంటే బుద్ధిశక్తీ, ధైర్యం.

🐍🐒

[వాట్సాప్ లో వచ్చిన సందేశం- కొద్ది మార్పులతో]

अनूक्तम्-२२ - तृषातप्तः प्रथमं जलं पिबेत्

🙏 तृषातप्तः प्रथमं जलं पिबेत् 😊
[अनुवादलेखः]
🌺

कश्चित् रेलस्थानके पेयजलं विक्रीणीते स्म।
कश्चन प्रौढः- रे, एहि अत्रइति तमाह्वयत्, “एकपोटल्याः मूल्यं किम्?” इति च पृष्टवान्।
एकं रूप्यकम्इति बालस्य उत्तरम्।
किम् अर्धरूप्यकेण दास्यति?” इति पृष्टवान् प्रौढः।
बालः किमपि नावदत्। हसित्वा अग्रे अगच्छत्। कश्चित् साधुरिदं संवृत्तं सर्वं दृष्टवान्। बालस्य समीपं गत्वा पृष्टवान्- कुतः अहसः त्वम्?” इति।
बालः प्रत्युत्तरं दत्तवान्- सः पिपासितो न। कालक्षेपाय मामाहूतवान्। क्रेतुं नेच्छति जलम्। अतः अहसम्।इति।
साधुरपृच्छत्- जलाय आर्तो नेति कथमिदं त्वया ज्ञातम्?” इति।
बालोऽगदत्- यदि तृषार्तः अभविष्यत्, सः प्रथमं पोटलीं स्वीकृत्य जलं पीत्वा, धनं च दत्त्वा अगमिष्यत्। इत्थं मूल्यस्य न्यूनीकरणाय नाप्रक्ष्यत्।इति।
साधुः अचिन्तयत्- सत्यमेव। यः भगवन्तमिच्छति, सः तर्कं, कुतर्कं च न करोति। महत्या व्यग्रतया साधनां करोति। यत्र आवश्यकता अस्ति, तत्र मूल्यचर्चा न क्रियते। यदि आवश्यकता न, तदा केवलं चर्चैव भवेत्।इति।

--उषाराणी सङ्का
-----------------------
🙏 प्यासा होता तो पहले पानी पीता! 😊
रेलवे स्टेशन में एक लड़का पीने का पानी बेच रहा था। एक आदमी ने उसे बुलाया। पूछा- एक पेकेट कैसे दिये?”
एक रूपयालड़के ने बताया।
आदमी ने पूछा- पचास पैसे में देगा?”
लड़का कुछ नहीं बोला, हँसा और आगे निकल गया।
यह सब एक साधु ने देखा। वह लड़के के पास गया और पूछा- हँसे क्यों?”
लड़के ने बताया- महाराज, वह पानी नहीं चाहता, बस, वक्त काटना चाहता है..
साधु ने पूछा- यह तुम्हे कैसे पता कि नहीं चाहता?”
प्यासा पहले पेकेट लेकर पानी गटगट पी जाता है, फिर दाम पूछता है। कभी मोल तोल नहीं करता।लड़के ने बताया।
साधु ने सोचा- सच तो है। जिसे भगवान की पाना है, वह तर्क कुतर्क नहीं करता। बहुत उतावला होकर साधना करता है। जहाँ आवश्यकता है, वहाँ मोल तोल नहीं होता। और आवश्यकता न हो तो केवल मोल तोल ही होता है।
-----------------------
🙏 దాహమేస్తే మొదలు నీరు తాగుతాడు 😊
రైల్వే స్టేషనులో ఓ పిల్లవాడు తాగే నీరు అమ్ముతున్నాడు.
ఒకాయన "అరేయ్ ఇటురా..." అని పిల్లవాడిని పిలిచాడు. "ఒక ప్యాకెట్ ఎంత?" అని అడిగాడు.
"రూపాయి" చెప్పాడు పిల్లవాడు.
"యాభై పైసలకు ఇస్తావా?" అడిగాడు ఆయన.
కుర్రాడు ఏమీ అనలేదు. చిన్నగా నవ్వాడు. ముందుకుసాగిపోయాడు.
జరిగిందంతా చూశాడు ఒక సాధువు. ఆ పిల్లాడి వద్దకు వెళ్లాడు. "నువ్వు ఎందుకు నవ్వావు?" అని అడిగాడు.
"స్వామీ... అతనికి దాహం వేయలేదు. అతనికి కేవలం కాలక్షేపం కావాలి." అన్నాడు బాలుడు.
ఆ సంగతి నీకెట్లా తెలుసు?” అని అడిగాడు సాధువు.
దాహం వేసిన వాడు ముందు ప్యాకెట్టు తీసుకుని నీరు తాగుతాడు. తరువాత ధర ఎంత అని అడుగుతాడు. బేరాలాడడు.అని చెప్పాడు పిల్లవాడు.
"నిజమే... దేవుడిని కోరుకునేవాడు తర్కాలు, కుతర్కాలు చేయడు. ఆత్రంగా సాధన చేస్తాడు. ఆర్తితో పూజిస్తాడు. అవసరం ఉంటే బేరం ఉండదు. అవసరం లేకుంటే బేరం తప్ప మరేమీ ఉండదు." అనుకున్నాడు సాధువు.
[वाट्साप्-तः प्राप्तस्य कस्यचित् तेलुगुलेखस्य संस्कृते हिन्द्यां चानुवादः]
-----------------------